Redakcja portalu www.zaleze.com w roku 2013 złożyła do Starostwa Powiatowego w Jaśle propozycję utworzenia rejestru umów, w którym znajdowałyby się takie rubryki jak: data zawarcia umowy, okres obowiązywania umowy, podmiot zawierający umowę, podmiot z którym zawarto umowę, przedmiot umowy oraz wartość takiej umowy. Niestety, z niewiadomych przyczyn, spotkaliśmy się wówczas z odmową. Jednakże po wniosku jednego z naszych Czytelników i złożonej przez niego do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie skargi na bezczynność starostwa, rejestr umów został udostępniony i przesłany do naszej redakcji. Publikujemy go niniejszym w całości.

Jak doszło do ujawnienia rejestru umów zawieranych przez Starostwo Powiatowe w Jaśle?

1. W sierpniu 2013 roku portal „Załęże w gminie Osiek Jasielski” wystosował do Starosty Jasielskiego Pana Adama Kmiecika pismo z propozycją utworzenia powiatowego rejestru umów, jakie Starostwo Powiatowe w Jaśle (a także jednostki mu podległe) zawarły i zawierają z podmiotami zewnętrznymi. Taka baza danych miałaby obejmować informacje dotyczące aktualnych, jak i archiwalnych umów, podpisanych przez Powiat Jasielski w zakresie wszystkich wchodzących w te jednostki samorządu terytorialnego obszarów działalności.

Sądziliśmy, że inicjatywa ta znajdzie zrozumienie w Starostwie Powiatowym w Jaśle i zakończy się powodzeniem, to znaczy szybkim stworzeniem i opublikowaniem takich rejestrów. W naszym przekonaniu rejestr powstały w starostwie wychodziłby naprzeciw oczekiwaniom obywateli – mieszkańców całego powiatu jasielskiego w kwestii przejrzystości jak i jawności działań administracji samorządowej. Samorząd terytorialny (powiatowy) tworzą bowiem obywatele zamieszkujący dane terytorium.

Czytaj także artykuł z dnia 19 sierpnia 2013 r. – Propozycja stworzenia rejestrów umów w Gminie Osiek Jasielski oraz Starostwie Powiatowym w Jaśle

2. Dnia 4 września 2013 r. otrzymaliśmy ze Starostwa Powiatowego w Jaśle taką oto odpowiedź:

Czytaj także artykuł z dnia 5 września 2013 r. – Odpowiedź Starostwa Powiatowego w Jaśle w sprawie propozycji utworzenia rejestru umów

Biorąc pod uwagę poniższe, odpowiedź urzędu była dla nas tym bardziej zadziwiająca:

Środki publiczne w większości pochodzą od obywateli. Państwo powinno więc ujawnić, jaki jest udział obywateli w tworzeniu dochodów publicznych, a także i to, na finansowanie jakich wydatków dochody te są wystarczające. Dla obywateli, a zwłaszcza dla ich postawy w zakresie ponoszenia ciężarów publicznych, nie jest obojętnym to, w jaki sposób jest rozłożony ciężar danin publicznych oraz w jaki sposób państwo gospodaruje wpływami z tego tytułu. Obywatele chcą także wiedzieć, ile kosztuje ich utrzymanie państwa i jego aparatu oraz to, w jaki sposób są dzielone wydatki publiczne dotyczące także celów (konsumpcja zbiorowa i indywidualna). Społeczeństwo pragnie również wiedzieć, czy aparat władzy publicznej potrafi planować, organizować, zarządzać i kontrolować gospodarowanie środkami publicznymi. Jawność i przejrzystość finansów publicznych staje się zatem narzędziem oceny systemu sprawowania władzy publicznej. Ocena ta jest zaś potrzebna, ponieważ to społeczeństwo dokonuje bezpośredniego lub pośredniego wyboru władzy publicznej. Jawność i przejrzystość finansów publicznych ma także znaczenie wychowawcze. Władzy publicznej nakazuje postępowanie uczciwe i profesjonalne oraz zgodne z interesem społecznym. Natomiast społeczeństwu pozwala na zwiększenie zainteresowania życiem publicznym i uczestniczeniem w nim.

Dostęp do informacji publicznej jest jednym z kluczowych praw, jakie w demokracji przysługują jednostkom. Dzięki temu, że mamy prawo pytać m.in. o działalność władz publicznych oraz wydatkowanie publicznych funduszy, możemy oceniać i komentować bieżące decyzje rządzących, które przecież wpływają na nasze życie. Inaczej udział mieszkańców w procesach demokratycznych byłby utrudniony, jeśli nie iluzoryczny. Poinformowany mieszkaniec to również aktywny obywatel, który często jest inicjatorem zmian, a jeszcze częściej staje się partnerem władzy w rządzeniu. Nie można też pominąć antykorupcyjnego charakteru prawa do informacji, które sprawia, że w każdym momencie ludzie mogą patrzeć na ręce swoim reprezentantom.

3. W dniu 21 grudnia 2013 roku jeden z naszych Czytelników i działacz Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska zajmującej się jawnością życia publicznego i przejrzystości działania organów władzy publicznej (w tym samorządowej) złożył do starostwa wniosek rozpoznawczy o rejestr umów zgodnie z procedurą.

Niestety, pomimo upływu terminu określonego w art. 13 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej wynoszącego – z wyjątkami w nim wymienionymi – 14 dni od dnia złożenia wniosku nie uzyskał żadnej odpowiedzi.

4. Dnia 13 stycznia 2014 roku skierował więc do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie skargę na bezczynność Starostwa Powiatowego w Jaśle za pośrednictwem poczty elektronicznej – treść TUTAJ.

5. W dniu 17 stycznia 2014 roku otrzymał wiadomość z urzędu zawierającą m.in. taką oto treść:

W związku ze złożoną przez Pana skargą na bezczynność organu. pragnę Pana przeprosić za powstałą zwłokę. Po zbadaniu sprawy okazało się, że nadesłana przez Pana korespondencja elektroniczna z dnia 21.12.2013 r. wpłynęła na skrzynkę poczty elektronicznej starosta@powiat.jaslo.pl w dniu 21.12.2013 r. (sobota). Poczta mogła być odebrana w pierwszym dniu roboczym tj. 23.12.2013 r. Z niewiadomych powodów znalazła się w folderze „usunięte”. Złożony przez Pana wniosek wpłynął w okresie Świąt Bożego Narodzenia z którym wiąże się wzmożona rotacja pracowników wynikająca z korzystania z urlopów wypoczynkowych i związane z tym zastępstwa. Jednocześnie w naszym urzędzie od listopada 2013 r. do chwili obecnej trwa realizacja projektu „PSeAP – Podkarpacki System e-Administracji Publicznej”. Wiąże się z nią m.in. wymiana większości sprzętu elektronicznego (zarówno indywidualnych stacji roboczych jak i serwerów urzędu oraz oprogramowania). W ramach tych działań przenoszone są także konta pocztowe ze starych komputerów na nowe. Wiąże się to niestety z możliwością wystąpienia pewnych błędów lub pomyłek. W okresie, w którym wysłał Pan swój wniosek zmiany dotyczyły także stanowiska które obsługuje skrzynkę poczty elektronicznej starosta@powiat.jaslo.pl . Nałożenie się na siebie w jednym czasie okresu Świąt Bożego Narodzenia i zmian w wyposażeniu elektronicznym są najprawdopodobniejszą przyczyną opóźnienia.
Za powstałą zwłokę jeszcze raz Pana przepraszam i zapewniam, że nie wynikała ona z zamierzonego działania urzędu lecz stała się efektem pomyłki lub błędu technicznego. Zdajemy sobie sprawę z tego, ze taka sytuacja nie powinna mieć miejsca, jednakże proszę o wyrozumiałość i uwzględnienie okoliczności które miały na to wpływ i rozważenie możliwości wycofania skargi.

6. Odpowiedź według wnioskodawcy wydała się być „wyczerpująca, uzasadnienie przekonywujące”, dlatego też wycofał skargę i skierował wniosek o skan rejestru umów w zakresie realizacji wydatków Starostwa za rok 2013 zmodyfikowany względem procedury – treść wniosku TUTAJ.

7. Wobec powyższego końcem stycznia 2014 r. Starostwa Jasielski przesłał do wnioskodawcy rejestr umów zawartych przez starostwo w roku 2013. Poniżej znajduje się jego treść. Dlaczego Starosta nie chciał ujawnić rejestru na złożony przez naszą redakcję w tamtym roku wniosek, tego niestety nie jesteśmy w stanie stwierdzić.

Odmowa upublicznienia wydatków urzędu poprzez metodę „nie, bo nie”, co przez instytucje nadrzędne, a przede wszystkim przez wyborców może zostać odebrane negatywne, jest co najmniej zastanawiająca. Brak publikacji może zacząć sprawiać wrażenie, że istnieją ukrywane nieprawidłowości, a nie z powodów prawnych, technicznych, a wręcz wbrew prawu, które mówi o publikacji „innych informacji publicznych, o których mowa w art. 8 ust. 3 zdanie drugie ustawy, a w szczególności takich, których publikacja leży w interesie publicznym, zaspokaja potrzeby obywateli i ich wspólnot, wspiera rozwój społeczeństwa obywatelskiego lub przyczynia się do polepszenia działalności podmiotu udostępniającego informacje” (par. 11 pkt.5 lit. b rozporządzenia ws. BIP) do których należy zaliczyć informacje o sposobie wydatkowania środków.

Treść rejestru umów Starostwa Powiatowego w Jaśle za rok 2013:

Więcej o akcji ujawniania rejestrów umów władzy publicznej przeczytać można na stronach:

Obywatelski cud

Wędrówka. Droga usłana listami – blog wnioskodawcy o rejestr umów Starostwa Powiatowego w Jaśle