Uzasadnienie wyroku WSA w Rzeszowie w sprawie o rejestr umów w gminie Osiek Jasielski

WSA_Rzeszów_ZałężePrzypominamy sprawę obywatela, który złożył skargę na bezczynność Wójta Gminy Osiek Jasielski w sprawie jego zapytania o rejestr umów. Pisaliśmy o tym szerzej w artykule z dnia 26 maja 2015 r. – Obywatel złożył skargę na bezczynność Wójta Gminy Osiek Jasielski. Jutro rozprawa w rzeszowskim WSA. Dnia 27 maja 2015 r. odbyła się w tej sprawie rozprawa przed WSA w Rzeszowie. Dotyczyła ona nieudostępnienia obywatelowi przez Wójta Gminy Osiek Jasielski informacji publicznej w pełnym zakresie. Sentencja wyroku była taka, że Sąd: I. zobowiązuje Wójta Gminy [….] do udzielenia odpowiedzi na wniosek w terminie 14 dni od dnia zwrotu akt; II.stwierdza, że bezczynność nie miała charakteru rażącego naruszenia prawa; III. zasądza od Wójta Gminy […] na rzecz skarżącego K. B. kwotę 100 zł /słownie: sto złotych/ tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.” Dziś dostępne jest również pełne uzasadnienie tego wyroku. Zapraszamy do lektury.

II SAB/Rz 31/15 – Wyrok WSA w Rzeszowie

___

Data orzeczenia
2015-05-27  orzeczenie nieprawomocne
Data wpływu
2015-03-18
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie
Sędziowie
Elżbieta Mazur-Selwa /przewodniczący/
Joanna Zdrzałka
Krystyna Józefczyk /sprawozdawca/
Symbol z opisem
648 Sprawy z zakresu informacji publicznej i prawa prasowego
658
Hasła tematyczne
Administracyjne postępowanie
Skarżony organ
Wójt Gminy
Treść wyniku
Zobowiązano do podjęcia czynności
Powołane przepisy
Dz.U. 2012 poz 270 art. 149
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – tekst jednolity.
Dz.U. 2014 poz 782 art. 1
Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej – tekst jednolity

SENTENCJA

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w składzie następującym: Przewodniczący WSA Elżbieta Mazur – Selwa Sędziowie WSA Krystyna Józefczyk /spr./ WSA Joanna Zdrzałka Protokolant starszy sekretarz sądowy Anna Mazurek – Ferenc po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 maja 2015 r. sprawy ze skargi K. B. na bezczynność Wójta Gminy […] w przedmiocie udzielenia informacji publicznej I. zobowiązuje Wójta Gminy [….] do udzielenia odpowiedzi na wniosek w terminie 14 dni od dnia zwrotu akt; II. stwierdza, że bezczynność nie miała charakteru rażącego naruszenia prawa; III. zasądza od Wójta Gminy […] na rzecz skarżącego K. B. kwotę 100 zł /słownie: sto złotych/ tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

UZASADNIENIE

W dniu 18 marca 2015 r. (data wpływu do tut. Sądu) K. B. złożył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie skargę na bezczynność Wójta Gminy […] w przedmiocie udzielenia informacji publicznej. Zarzucił naruszenie art. 61 ust. 1 i 2 Konstytucji RP w zw. z art. 10 ust. 1 i art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. z 2014 r., poz. 782 ze zm. – zwanej dalej „ustawą”), poprzez nieudzielenie informacji zgodnie z wnioskiem z dnia 1 sierpnia 2014 r. Skarżący zawnioskował o zobowiązanie Wójta Gminy […] do udostepnienia żądanej informacji oraz zasądzenie kosztów postępowania.

Skarżący podał, że w dniu 1 sierpnia 2014 r. wystąpił do Wójta Gminy […] o udostępnienie informacji publicznej w zakresie:

„1. Jakie rejestry /ewidencje /systemy komputerowe /systemy finansowo – księgowe zawierające informacje dotyczące zawieranych umów /zobowiązań/ wydatków funkcjonują?

Odpowiedzi do każdego funkcjonującego zbioru:

1. Czy zbiór informacji prowadzony jest w formie elektronicznej?

W przypadku odpowiedzi twierdzącej na pytanie z pkt. 1 ppkt. 1 w odniesieniu do zbioru:

1. Jakie oprogramowanie służy do prowadzenia zbioru? Jakie oprogramowanie bazodanowe wspiera funkcjonowanie zbioru? Wnoszę o przesłanie stosownych umów (wraz z załącznikami i specyfikacją), faktur i protokołów zdawczo – odbiorczych.

2. Jakie są możliwe kryteria przeszukiwania zbioru?

3. Czy oprogramowanie wykorzystywane do prowadzenia zbioru umożliwia wydruk zestawienia /eksport informacji w zakresie pozycji spełniających określone kryteria. Jakie są możliwe kryteria przeszukiwania zbioru na potrzeby przygotowania zestawienia /eksportu informacji? Jakie dane może zawierać to zestawienie /eksport z zbioru? W jakich formatach danych możliwe jest sporządzenie zestawienia /eksportu z zbioru?

4. Z jakim wyprzedzeniem nie dłuższym niż 14 dni należy uprzedzić urząd o woli wglądu do wymienionego rejestru?

2. Jakie informacje odnośnie pozycji gromadzi zbiór?

3. Jakie przepisy (ustawy, rozporządzenia, zarządzenia, regulaminy itp.) regulują funkcjonowanie zbioru? Wnoszę o przesłanie ich kopii.

4. Czy zaplanowana jest publikacja tego zbioru?

2. W przypadku odpowiedzi negatywnej na pytanie z punktu 1 – na jakim etapie jest wdrożenie centralnego rejestru umów?

3. Czy wprowadzony jest elektroniczny System Zarzadzania Dokumentacją? Jakie metadane są gromadzone dla spraw o symbolu 215 (w tym 2150 i 2151) i 272?”.

Wskazał, że pismem z dnia 14 sierpnia 2014 r. organ udzielił odpowiedzi wskazując na nieprowadzenie i brak zamiaru założenia elektronicznego rejestru umów oraz nieprowadzenie elektronicznego Systemu Zarządzania Dokumentacją.

W ocenie K. B. udzielona przez organ odpowiedź była niepełna, a tym samym nie wyczerpywała prawnych obowiązków określonych w ustawie. W odpowiedzi na pytanie 1 organ nie wskazał jakie rejestry/ systemy komputerowe/ systemy finansowo-księgowe zawierające informacje dotyczące zobowiązanych/ wydatków funkcjonują poprzestając na stanowisku dotyczącym rejestru umów, dodatkowo tylko elektronicznego. Skarżący zauważył, że zasadniczo ustawodawca nie reguluje kwestii form prowadzenia rejestrów, co stanowi element wewnętrznej organizacji jednostki, jednakże już choćby z samej ustawy o rachunkowości wynika obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych. Zatem organ winien przedstawić informację o ewidencjach lub systemie finansowo-księgowym, czego nie uczynił. Skarżący zauważył, że zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem sądów administracyjnych zestawienie (rejestr) umów stanowi informację publiczną. Dotyczy to także zasad organizacji takich rejestrów a także treści wszystkich umów cywilnoprawnych dotyczących majątku publicznego, faktur czy rachunków związanych z tymi wydatkami.

Zdaniem skarżącego także odpowiedź organu na pytanie 2 nie spełnia wymogów prawa, gdyż zawęża odpowiedź do elektronicznego rejestru umów, stanowi „grę słów”.

W odpowiedzi na skargę Wójt Gminy […] wniósł o jej oddalenie, względnie umorzenie postępowania z uwagi udzielenie skarżącemu informacji o jaką wnioskował, a także zasądzenie na rzecz organu zwrotu kosztów postępowania.

Organ potwierdził, że w dniu 31 lipca 2014 r. otrzymał za pośrednictwem poczty e-mail wniosek o udostępnienie informacji publicznej, na który odpowiedział pismem z dnia 14 sierpnia 2014 r. informując wnioskodawcę, że nie posiada oraz nie jest w trakcie wdrażania elektronicznego rejestru umów oraz, że nie prowadzi elektronicznego systemu zarządzania dokumentacją. Zdaniem organu,

w przepisanym przez prawo terminie, wykonał nałożony ustawą obowiązek, tj. udostępnił informację publiczną. W odpowiedzi tej zawarte zostały informacje stanowiące odpowiedź na wszystkie punkty zawarte we wniosku z 31.07.2014 r. Zdaniem Wójta logicznym jest, że skoro organ nie posiada oraz nie jest w trakcie wdrażania elektronicznego systemu umów i nie wprowadził elektronicznego systemu zarządzania dokumentacją, o czym poinformował skarżącego, to nie można wymagać od niego dodatkowych informacji odnoszących się do rodzaju informacji gromadzonych przez zbiór czy możliwych kryteriach przeszukiwania zbioru.

Jako bezpodstawne organ ocenił zarzuty skarżącego o przedstawieniu niepełnej, wymijającej czy też nieadekwatnej informacji.

Odnośnie argumentów dotyczących obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych Wójt zaznaczył, że pozostają ona poza zakresem przedmiotowej skargi. Wyjaśnił, że przeprowadzona w tym zakresie kontrola nie wykazała nieprawidłowości a ponadto nie jest wymagane przepisami prawa prowadzenie ksiąg rachunkowych w systemie komputerowym tworzącym system finansowo-księgowy.

Z tego względu organ nie był zobowiązany podawać informacji o tego rodzaju ewidencji finansowo-księgowej prowadzonej w Gminie.

Reasumując organ zawnioskował o umorzenie postępowania jako bezprzedmiotowego oraz o nieobciążanie kosztami postępowania, gdyż udzielona informacja była pełna, wyczerpująca i udostępniona w zakreślonym przez przepisy prawa terminie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie zważył, co następuje;

Skarga zasługuje na uwzględnienie, albowiem udzielona przez Wójta Gminy […] pisemna odpowiedź 14 sierpnia 2014 r. nie stanowi realizacji jego wniosku z dnia 1 sierpnia 2014 r. o udzielenie informacji publicznej.

Zgodnie z art. 3 § 2 pkt 8 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 270) sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej, która obejmuje m.in. orzekanie w sprawach skarg na bezczynność organów administracji publicznej w przypadkach określonych w pkt 1 – 4.

Przepisy cyt. ustawy nie definiują na czym polega bezczynność organów administracji publicznej, lecz w orzecznictwie sądów i doktrynie przyjmuje się, iż bezczynność ma miejsce wówczas, gdy w prawnie ustalonym terminie organ nie podejmuje czynności, które „pozwoliłyby zakończyć postępowanie wydaniem decyzji, postanowienia lub też innego aktu” (patrz T. Woś, Postępowanie sądowoadministracyjne, Wyd. Prawnicze PWN, Warszawa 1996, s. 62 – 63).

Skarga na bezczynność ma na celu zwalczanie zwłoki w załatwieniu sprawy poprzez spowodowanie wydania przez organ oczekiwanego aktu lub podjęcia określonej czynności.

Z bezczynnością podmiotu zobowiązanego na gruncie ustawy o dostępie do informacji publicznej mamy do czynienia wówczas, gdy podmiot ten „milczy” w sprawie wniosku strony o udostępnienie informacji publicznej, tj. nie udostępnia żądanej informacji w ustawowym terminie (art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej, Dz.U. Nr 112, poz. 1198), nie wydaje decyzji w sytuacji gdy zachodzą podstawy do odmowy udostępnienia informacji publicznej z przyczyn wskazanych w art. 5 cyt. ustawy, bądź nie informuje wnioskodawcy, iż żądana informacja nie stanowi informacji publicznej w rozumieniu ustawy.

W orzecznictwie sądów administracyjnych przyjmuje się szerokie pojęcie informacji publicznej, uznając za informację publiczną każdą wiadomość dotyczącą faktów i danych wytworzoną przez władze publiczne oraz podmioty, które tą władzę realizują bądź w zakresie swoich kompetencji gospodarują mieniem publicznym (patrz. Wyrok NSA z dnia 30.10.2002 r., sygn. akt II SA 1956/02, wyrok NSA z dnia 7.12.2010 r., sygn. akt II OSK 1774/10).

Udostępnienie informacji publicznej następuje w sposób i w formie zgodnej z wnioskiem, chyba że środki techniczne jakimi dysponuje podmiot obowiązany do jej udostępnienia nie umożliwiają jej udostępnienia zgodnie z wnioskiem.

Nie budzi żadnych wątpliwości, że Wójt Gminy […] jest organem zobowiązanym do udzielenia informacji publicznej, co wynika z treści art. 1 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy (patrz również wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 25 lipca 2006 r., sygn. akt P 24/05). Ta kwestia nie jest sporna w tej spawie. Również żądana przez skarżącego informacja jest informacją publiczną. Skarżący zwraca się o udzielenie mu informacji „jakie rejestry (ewidencje, systemy komputerowe, systemy finansowo – księgowe) zawierające informacje dotyczące zawieranych umów (zobowiązań, wydatków) funkcjonują”. W dalszej części wniosku precyzuje go jeszcze bardziej.

Nie budzi wątpliwości Sądu, że wniosek zawiera żądanie udzielenia informacji „jakie rejestry zawieranych umów funkcjonują w gminie”.

Skarżący nie domaga się przesłania rejestrów w formie elektronicznej. Wobec tego odpowiedź organu, „że gmina nie prowadzi rejestrów w formie elektronicznej” nie jest udzieleniem informacji publicznej zgodnie z wnioskiem skarżącego.

Przepis art. 6 ust. 1 pkt 3 lit. f stanowi, że udostępnieniu podlega informacja publiczna, w szczególności o zasadach funkcjonowania podmiotów, o których mowa w art. 4 ust. 1, w tym o prowadzonych rejestrach, ewidencjach i archiwach oraz o sposobach i zasadach udostępniania danych w nich zawartych (art. 6 ust. 1 pkt 3 lit. f).

Z tych względów, że żądana informacja jest informacją publiczną Sąd zobowiązał Wójta do rozpoznania wniosku skarżącego.

Zdaniem Sądu stwierdzona bezczynność nie miała charakteru rażącego naruszenia prawa, biorąc pod uwagę datę złożenia wniosku i udzielenie informacji w ustawowym terminie.

Prezentowane przez organ stanowisko wynika z błędnego zrozumienia wniosku.

Z tych względów na zasadach przepisów art. 149 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Sąd orzekł jak w sentencji.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 200 P.p.s.a.

_______________________________________________________________________

Źródło: Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych 

___

OD REDAKCJI:

O komentarze do uzasadnienia wyroku zapytaliśmy zarówno Wójta Gminy Osiek Jasielski jak i obywatela, który skargę złożył.

Wcześniejsze dwa komentarze (Wójta Gminy i skarżącego) w zasadzie kilka dni po rozprawie możecie Państwo przeczytać tutaj: Wójt Gminy Osiek Jasielski zobowiązany przez WSA w Rzeszowie do udzielenia odpowiedzi na wniosek obywatela.

Wówczas Sekretarz Gminy Osiek Jasielski stwierdziła:

Nie prawdą jest, iz Gmina Osiek Jasielski nie odpowiedziała na wniosek o udostępnienie informacji publicznej wniskodawcy K.B.
Skarżący otrzymał odpowiedź w ustawowym terminie, co potwierdza w swoim wyroku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie wskazując, iż  w przedmiotowej sprawie nie doszło do rażącego naruszenia prawa.
Szerszy komentarz do przedmiotowej sprawy prześlemy po otrzymaniu uzasadnienia wyroku WSA w Rzeszowie.”

___

Po otrzymaniu komentarzy, udostępnimy je Państwu w tym artykule.

Jednocześnie zgadzamy się z wyrokiem Sądu i uważamy, że takie dane, zestawienia umów powinny być jawne i w niedalekiej przyszłości złożymy do Wójta Gminy Osiek Jasielski wniosek o publikację rejestru umów w BIP.

Skorzystamy z gotowej, dostępnej dla każdego procedury, którą opisano na stronie: Procedura upubliczniania rejestrów umów

Trzeba wskazać, że pełna dostępność informacji o wydatkach gminy, czy jednostek gminnych jest jednym z podstawowych czynników wpływających na aktywność mieszkańców. Prawo do informacji publicznej stanowi jeden z czynników gwarantujących dobre prowadzenie m. in. konsultacji społecznych. Mieszkańcy, którzy mają informacje, chętniej włączają się w dyskusję publiczną. Dialog z obywatelami w takim przypadku odbywa się na podstawie rzetelnych danych, do których mają dostęp – przez przysłowiowe kliknięcie myszką komputerową – wszystkie zaangażowane osoby. Pozwala to również na uniknięcie wątpliwości co do racjonalności wydatków oraz ich wysokości.

Wiedząc o tym, że każdy wydatek jest jawny i może zostać krytycznie oceniony decydent bardzo dba o to, aby zapłacona kwota zapewniała dobrą jakość za dobrą cenę. To oczywista oszczędność i ochrona przed nieprawidłowościami.

Pamiętać należy przy tym, że umowy sfinansowane ze środków publicznych są co do zasady jawne jak również imiona i nazwiska osób będących stronami tych umów.

Jednocześnie obywatele widząc na ekranie swojego komputera, czy telefonu komórkowego, jak wydawane są ich pieniądze oraz co ile kosztuje, mogą się z tego uczyć. Niektórzy analizują, porównują ceny pomiędzy gminami i tak zaczyna się wspólne myślenie o tym, jak wydać pieniądze najlepiej.

Jedni dowiadują się, ile zleceń dostaje konkurencja i czy nie jest faworyzowana, inni patrzą na kontrakty z prasą/mediami, a inni szukają sposobów na zlecenie tych samych prac za niższą stawkę.

Tu można obejrzeć na mapie Polski jak rozprzestrzeniły się Publiczne Rejestry Umów.

Wykaz udostępnionych rejestrów umów w Polsce (ponad 150 jednostek) dostępny jest TUTAJ.

Strona Publiczny Rejestr Umów na Facebook.

AKTUALIZACJA (15 czerwca 2015 r.):

Nadesłany komentarz skarżącego do uzasadnienia tego wyroku:

Szanowny, Dziękuje za rzetelne zajęcie się sprawą i nie pozostawienie jej. Ta sprawa jest dla mnie ważna i cieszę się, że utrzymują Państwo zainteresowanie nią.

Ponownie wskazuje, że jestem rozczarowany działaniami Wójta Gminy Osiek Jasielski. Sąd w pismem uzasadnieniu wyraźnie potwierdził, że udzielona przez Wójta pisemna odpowiedź nie stanowiła realizacji mojego wniosku o udzielenie informacji publicznej. Wójt de facto nie udzielił żadnej odpowiedzi. W konsekwencji Sąd stwierdził bezczynność.

Tymczasem takie informacje powinny być dostępne bez żadnego oczekiwania na stronie internetowej urzędów i wiele samorządów je publikuje. Postuluje, aby Wójt wziął sobie do serca ten wyrok i również opublikował rejestr umów. Wszelki opór – jak widać – jest askuteczny i nie buduje pozytywnego wizerunku Gminy.

Włączenie publikowania rejestru umów do działań systematycznych zmniejsza koszty działania administracji, usprawnia prace urzędników i może być rozpatrywane również w kategoriach tworzenia dobrych praktyk w administracji. Jednocześnie publikacja samoistnie zabezpiecza przed tego rodzaju pomyłkami, ponieważ po opublikowani informacji zainteresowany przeszuka BIP samodzielnie i zakończy, gdy zebrane informacje będą wystarczające. Pierw jednak informacje muszą zostać na stronie opublikowane…

Przywołany wyrok świadczy o naruszeniu podstawowego prawa obywatelskiego. Uniknięcie go byłoby możliwe, gdyby Wójt publikowałby wykaz zawieranych przez Gminę umów.

Z wyrazami szacunku

Obywatel

AKTUALIZACJA (18 czerwca 2015 r.):

Nadesłany dziś komentarz Wójta Gminy Osiek Jasielski do uzasadnienia tego wyroku:

Komentarz do wyroku WSA w Rzeszowie z dnia 27.05.2015 r. sygn. akt II SAB/Rz 31/15:

Wyrokiem WSA w Rzeszowie z dnia 27.05.2015 r. sygn. akt II SAB/Rz 31/15 Sąd zobowiązał Gminę Osiek Jasielski do udzielenia skarżącemu szczegółowej informacji „jakie rejestry zawieranych umów funkcjonują w gminie” uznając, że niewystarczającym było dotychczasowa realizacja wniosku. Jednocześnie Sąd wyraźnie wskazał, że informacja w sprawie została udzielona w terminie, a biorąc pod uwagę datę złożenia wniosku bezczynność organu nie stanowiła rażącego naruszenia prawa. Stanowisko organu i dotychczasowy sposób załatwienia wynikało wyłącznie z błędnego zrozumienia wniosku – co wyraźnie zaznaczył Sąd.

 

Mariusz Pykosz

Wójt Gminy Osiek Jasielski


2 komentarze
  1. zaaz pisze:

    Zastanawiam się, jak to się przedstawia, jeżeli sprawa dotyczy np. wyników sprawdzianu szóstoklasisty. Przecież one także powinny być udostępnione. Interesuje mnie to, ponieważ organ ma dziwne podejście do tej kwestii. Mianowicie, jeśli szkoła wypadnie słabiej, to nie omieszka o tym poinformować z przekąsem, a nawet w formie zarzutu – publicznie. A inne przy tym wychwala. W przypadku, gdy ta gorzej się prezentująca w poprzednim roku szkoła osiąga najlepszy wynik w Gminie, to się o tym milczy. Chyba po to, aby nie urazić tej wychwalonej.

Skomentuj zaaz Anuluj pisanie odpowiedzi

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.